Fot. archiwum OIRP

Prezydium Rady OIRP w Poznaniu zgłosiło w tym roku do konkursu Kryształowe Serce Radcy Prawnego mec. Urszulę Budzińską.

W sobotę 12 marca 2016 r., podczas uroczystości w Warszawie, Kryształowe Serce odebrało 17 radców prawnych z całej Polski. Wyróżni zostali za działalności pro bono . Tytuł i statuetkę otrzymują radcowie prawni i aplikanci radcowscy, którzy wyróżniają się bezinteresowną pomocą prawną m. in. na rzecz osób fizycznych, organizacji społecznych, instytucji realizujących cele publiczne, kościołów i związków wyznaniowych czy rodzin dotkniętych klęskami.

Mecenas Urszula Budzińska, od lat udziela bezpłatnych porad prawnych. Z dużym zaangażowaniem wspiera i pomaga osobom znajdującym się w trudnych życiowych sytuacjach. Swoje porady prowadzi w formie miłej dla odbiorcy rozmowy. Jak rzadko kto, potrafi trudny problem prawny przedstawić prostymi słowami, zrozumiałymi dla odbiorcy. Za to jest szczególnie ceniona. Posiadając dużo empatii stara się rozwiązywać najbardziej zawiłe sprawy. Jest lubiana i znana także w środowisku seniorów, dla którego aktywnie pracuje prowadząc m.in. prelekcje dla Stowarzyszeń Uniwersytetu III Wieku dotyczące ochrony prawnej osób starszych, a w programie telewizyjnym „Przyjazny Paragraf” udzielający wyjaśnień na ten temat.

Potrzebna jest empatia w stosunku do klienta

o poradach prawnych z mec. Urszulą Budzińską rozmawia Ewa Papla

Pani Mecenas, od kiedy udziela Pani porad prawnych?
-Od zawsze, od kiedy zostałam radcą prawnych. Udzielałam je pracując zawodowo. Jestem pewna, że każdy radca prawny w miejscu swojego zatrudnienia ich udziela. Pracodawcy z reguły proszą aby pomagać w ten sposób swoim pracownikom, którzy niekiedy znaleźli się w skomplikowanej sytuacji prawnej. Pamiętam gdy pracowałam w Szpitalu Przemienienia Pańskiego to dyrektor poprosił mnie aby udzielać porad prawnych pielęgniarkom, które niejednokrotnie doświadczały skomplikowanych problemów prawnych a nie stać ich było na płatną pomoc prawną. Pomagałam, rozumiejąc ich trudną sytuację.

Gdzie Pani pracowała zawodowo?
– W różnych miejscach. W Bakutilu – firmie przetwórstwa paszowego, w Instytucie Maszyn
Rolniczych, w PGR w Łęknie oraz ponad 17 lat w zakładach medycznych.

A od ilu lat udziela Pani prowadzonych w izbie bezpłatnych porad prawnych?
– Od czterech. A od stycznia br. udzielam bezpłatnych porad w Punkcie Bezpłatnych Porad Prawnych (PBPP) Urzędu Miasta Poznania, który mieści się na parterze w budynku naszej izby.

Czy zakres problemów z jakimi przychodzą mieszkańcy Poznania na porady się zmienia?
– W jakimś sensie z pewnością się zmienia. Wynika to ze zmiany przepisów prawa i uregulowań prawnych. Najwięcej zmian dotyczy prawa cywilnego, spadkowego, rodzinnego, alimentacyjnego i rozwodowego. Problemy związane z zapłatą udzielonych pożyczek, egzekucji długów, jak spłacać pożyczki bankowe inaczej, czy jest to w ogóle możliwe. W zasadzie pewna kategoria tych spraw się powtarza ale niektóre się zmieniają.

To olbrzymi obszar prawa. Czy do tych porad Pani się specjalnie przygotowuje?
– O tak. Cały czas czytam, staram się być na bieżąco z systemem prawnym Lex, który sprawdzam codzienne. Uważam, że każdy czynny zawodowo radca prawny musi się dokształcać, że edukacja jest konieczna aby udzielać porad w pełnym zakresie obowiązujących przepisów. Czytam więc orzecznictwo i komentarze. Sprawdzam co się zmienia, co obowiązuje, jakie przepisy straciły moc, co zmieniło się i w jakim zakresie. Korzystam też z wiedzy i doświadczeń z własnej praktyki. Muszę wiedzieć jak porad udzielać. Przychodzą do nas bowiem ludzie z różnymi problemami, z różnych obszarów prawa.

Czym się różnią prowadzone od lat w izbie raz w miesiącu dla mieszkańców porady prawne a porady w PBPP, które funkcjonują od stycznia br?
– Są zasadnicze różnice. W poradach wprowadzonych ustawą z 5.08. 2015r. a obowiązujących
od 1 stycznia br. ustawodawca na osobę udzielającą porad prawnych nałożył pewne obowiązki oraz ograniczył liczbę osób uprawnionych do uzyskania porad. Skorzystać z bezpłatnych porad mogą osoby do 26 roku życia, osoby po 65 roku życia, osoby otrzymujące zasiłki z Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie, kombatanci, weterani, osoby, które w danym momencie znalazły się w trudnej sytuacji. Natomiast poradnictwo prowadzone w izbie skierowane jest do wszystkich osób.
Osoby korzystające z porad prawnych w PBPP nie muszą się rejestrować. Mogą przyjść do punktu każdego dnia od poniedziałku do piątku. Porada najkrócej trwa 30 minut. To minimum, które wystarczy aby przedstawić problem, zapoznać się z dokumentami, zadać niezbędne pytania i udzielić porady. Choć często zdarzają się porady, które trwają dłużej. Łączy się to z przejrzeniem dodatkowych pism, zadaniem dodatkowych pytań aby umieć trafnie nakierować osoby i udzielić skutecznej porady.
Osoby, które przychodzą do izby po porady w pierwszy wtorek miesiąca muszą się zarejestrować telefonicznie, nie muszą podawać żadnych danych osobowych i udzielający porad nie mają też obowiązku prowadzenia skomplikowanej dokumentacji tych porad.

A jak to wygląda w PBPP.

-Jeśli ktoś chce skorzystać z porad w punktach BPP to musi okazać się dowodem kwalifikującym go do udzielenia porady. Może to być dowód osobisty, zaświadczenie z MOPRu o otrzymywanym zasiłku (podpisuje się wtedy także oświadczenie, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy decyzja o przyznaniu zasiłku nie została mu cofnięta), karta dużej rodziny, legitymacja weterana lub kombatanta. Osoba, która nie ma żadnych dokumentów a znalazła się w trudnej sytuacji ze względu na zdarzenie losowe podpisuje stosowne oświadczenie. Jest to wymóg ustawy.

Jakie są obowiązki osób, które udzielają porad w PBPP?
– W momencie kiedy przychodzimy do punktu musimy się zalogować w systemie Wydziału Organizacyjnego UMP i wypełniamy karty Nieodpłatnej Pomocy Prawnej.(NPP). W kartach wpisuje się tytuł uprawnienia danej osoby do korzystania z porady prawnej. Nie podaje się nazwiska, gdyż dane są anonimowe, wpisuje się sposób w jaki porada została udzielona, jak poinformowano osoby o stanie prawnym i możliwościach jego rozwiązania, projekty pism z wyłączeniem pism procesowych w toczących postępowaniach. Istnieje możliwość sporządzenia projektu pisma o zwolnienie z kosztów sądowych oraz ustanowienie obrońcy z urzędu. Nie sporządza się pozwu. Pomaga się natomiast sporządzać pisma urzędowe. PBPP nie obejmuje spraw podatkowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, natomiast informuje się jak założyć i prowadzić firmę. Wykluczone są porady z zakresu prawa celnego, dewizowego, handlowego oraz związanych z prowadzoną już działalnością gospodarczą.

Jakie sprawy przeważają?
– Jeśli chodzi o kategorię spraw to przeważa prawo cywilne, dochodzenia, roszczenia i egzekucje. Są sprawy cywilne z wyłączeniem prawa rzeczowego ale również z włączeniem tego prawa. Są sprawy związane z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, alimenty, rozwody, obowiązek prawny dzieci w stosunku do rodziców.

Sprawy karne też?
– Tak, sprawy karne też są. Np. osoba już skazana, chce się dowiedzieć czy może się odwołać od wyroku. Jeśli tak, to w jakim terminie powinna złożyć apelację. Przychodzą do nas także osoby pokrzywdzone, które pytają nas o możliwość złożenia skargi czy doniesienia do prokuratury, ewentualnie wniesienia oskarżenia prywatnego.

Czy ma Pani jakieś kłopoty z osobami przychodzącymi na porady?
– Staram się prowadzić porady tak, żeby raczej wszyscy wychodzili zadowoleni i pod względem otrzymanej merytorycznej informacji jak i rozmowy ze mną. Są oczywiście wyjątki. Dwa dni temu przyszedł pan wyjątkowo roszczeniowy i krzykliwy. Uspokoiłam ten jego ton nerwowego podniecenia. Wyjaśniałam jego problem. Zrozumiał, że za bardzo się uniósł. Generalnie jestem na tego typu zachowania przygotowana. Przychodzą bowiem osoby bardzo rozżalone na wiele spraw, na to, że prawo jest tak uregulowane. Trzeba im spokojnie wytłumaczyć, że my za to nie odpowiadamy ale jesteśmy tutaj żeby pomóc w sformułowaniu tej pomocy i w kierowaniu ich tam gdzie mogą ją jeszcze uzyskać.

Jak często udziela Pani Porad w PBPP?
– Jestem w punkcie w poniedziałek i we wtorek. W poniedziałek od 9.00 – 13.00 a we wtorek od 13.00 – 17.00. Muszę powiedzieć, ze sporo osób tutaj zagląda. Izba ma już swoją renomę. Mieszkańcy wiedza, że prowadzimy bezpłatne porady od wielu lat.

Jesteśmy drugim najbardziej oblężonym punktem?
– Tak mówią statystyki. Dziennie udzielam trzech, czterech porad a niekiedy i pięć. Wszystko zależy od wagi problemu i sposobu prowadzenia porady. Potrzebna jest empatia w stosunku do klienta. Przychodzi bowiem sporo osób starszych o różnej psychice i różnej reakcji na to co się mówi. Umiejętność rozmowy i kontaktu z drugim człowiekiem jest bardzo ważna oprócz wiedzy oczywiście, którą należy w odpowiedni sposób przekazać.

A jakie ma Pani obowiązki związane z dokumentacją , którą musi Pani przekazać do urzędu?
– Jak już wspomniałam po przyjściu do punktu muszę się zalogować. W urzędzie odbierają to jako informację, że punkt jest czynny. Następnie wypełniam karty NPP i wysyłam je do urzędu. Karty także drukuję . Wszystkie informacje są anonimowe. Zawierają one informacje o uprawnieniu, rodzaju sprawy, jakiej udzielono porady, ile zajęła ona czasu.

Wiek także się podaje?
– Podaje się wiek, kiedy jest w zakresie uprawnień. Osoba może zgodzić się aby podać bardziej szczegółowe dane np. czy osoba jest samotna, czy niepełnosprawna.

Czy rejestracja jest czasochłonna?
Zajmuje około 5-10 minut. Rozpoczyna się od momentu przyjścia danej osoby a wysyłana jest do UMP w trakcie prowadzonej porady.

Mając za sobą półroczne doświadczenie prowadzenia porad w PBPP uważa Pani , że te punkty są potrzebne?
– Uważam, że 80% osób po pierwsze porady przychodzi ze względu na kompletny brak wiedzy. Odnajdują się tutaj i wiedzą jakie mają kierunki działania. Przychodzą również i tacy, którzy nie raz nie pomyślą , że mogliby sobie sami w jakiś sposób pomóc i zacząć działać. Są to niezamożne osoby. Natomiast wielu stwierdza, że w dalszym toku postępowania będzie potrzebowało pomocy profesjonalisty. Wtedy skierowuję ich na naszą stronę internetową gdzie są informację o kancelariach radców prawnych. Oczywiście zjawiają się także osoby, które są nieuprawnione do skorzystania z porad. Odsyłam je wówczas na izbowe porady prawne. W Poznaniu działają 22 punkty BPP , czynne w różnych godzinach od poniedziałku do piątku i z pewnością są one mieszkańcom potrzebne.

Dziękuję za rozmowę.

Źródło: ‚Paragraf Poznański‚ 2016 Nr 1(46) s.6, 20-22. ISSN 1426-0883