„[…] Zacznijmy od wyników ankiety CBOS, która pokazuje, jak osoby dorosłe chciałyby żyć w okresie starości:
– Chcę mieszkać we własnym mieszkaniu, korzystając z doraźnej pomocy osób bliskich – rodziny, przyjaciół, sąsiadów (66%);
– Chcę dzielić mieszkanie z dziećmi, wnukami lub dalszą rodziną (12%);
– Chcę mieszkać we własnym mieszkaniu, mając opłaconą przez siebie opiekę (9%);
– Chcę mieszkać we własnym mieszkaniu, korzystając z bezpłatnej pomocy (3%);
– Chcę zamieszkać w państwowym domu spokojnej starości (2%);
– Chcę mieszkać z inną starszą osobą lub osobami celem wzajemnej pomocy (1%);
– Chcę zamieszkać w prywatnym domu spokojnej starości (1%);
– Chcę wynająć komuś obcemu pokój lub część mieszkania w zamian za opiekę (-);
– Inne rozwiązania (1%);
– Nie mam zdania, nie zastanawiałem (-am) się nad tym (4%).

Około 90% ludzi chciałoby na starość pozostać we własnych mieszkaniach, ale część z nich trafi do swoich rodzin czy ośrodków opieki. Te ostatnie rozwiązania nie muszą być koniecznością, o ile seniorzy będą mogli skorzystać z nowych mieszkań – nawet mniejszych, lecz odpowiednio wyposażonych, znajdujących się w znajomej okolicy, dających seniorom możliwość skorzystania z pomocy wykwalifikowanych specjalistów, tj. opiekunów, animatorów czy lekarzy. […]

Dotychczasowe budownictwo specjalistyczne projektowane dla ludzi starszych posiada wiele wad. Jedną z najważniejszych jest pozbawianie tych ludzi zwykłych kontaktów z sąsiadami – czynnymi zawodowo, z młodzieżą oraz dziećmi. Prowadzi to do umieszczania seniorów w instytucjach opieki czy programów budownictwa chronionego tylko dla osób starszych – „senioralna oaza spokoju” jako „senioralne getto”.

Proponujemy tworzyć budynki integrujące ludzi starych z pozostałymi grupami wieko- wymi. Seniorzy mogliby stanowić około 50% mieszkańców, żyjąc – obok rodzin z małymi dziećmi – na parterze i pierwszych piętrach takich budynków. Zaznaczyć jednak trzeba, że pewne grupy seniorów nie potrzebują specjalistycznych rozwiązań – nie wymaga ich grupa osób w wieku 55-75 lat, wciąż sprawnych, samodzielnych, chętnych do różnych inicjatyw i działań. Trzeba zarazem pamiętać, że i oni mogą trafić do grupy wymagającej większego wsparcia również w zakresie opieki w zajmowanych mieszkaniach. […]

Budynki integrujące mieszkańców

Dotychczas w projektowaniu budynków mieszkalnych dla seniorów, a także zwykłych budynków wielorodzinnych, nie brano pod uwagę możliwości tworzenia małych zintegrowanych grup mieszkańców – istotnego czynnika wpływającego na budowę integracji społecznej. Z badań socjologicznych wynika, że graniczną wielkością takiej integracji jest liczba 30-40 osób. […]

Sposób obsługi starszych mieszkańców

Dla ekonomiczności obsługi i wspomagania osób starszych warto tak pokierować usytuowaniem zabudowy, aby – w ramach osobnych działek – tworzyć zgrupowania kilku domów zamieszkiwanych przez około 80-120 osób starszych. W takim wypadku optymalne kosztowo będzie zorganizowanie zbiorczego przygotowania posiłków, sprzątania, obsługi opiekuńczo-pielęgniarskiej dla wymagających tego seniorów.
Można też zaprojektować ogólną kuchnię, w której będą pracowały osoby zatrudnione na część etatu. Budynek z zapleczem gastronomicznym mógłby stanowić centrum kilku domów dla seniorów ze wspólną jadalnią – wspólne posiłki wspaniale integrują grupę. Obok jadalni warto rozplanować miejsca do spotkań przy kawie czy kominku itp.

Z części mieszkań można też wydzielić małe kawalerki dla uczniów, studentów, osób zainteresowanych pełną czy ograniczoną pomocą osobom starszym – w zamian za mieszkanie lub niewielką pensję. […]

Znaczenie zieleni

Wiele badań wskazuje, że człowiek obcujący z zielenią ma lepsze samopoczucie, lepiej się uczy i pracuje. Proponujemy, aby nowym domom integrującym mieszkańców towarzyszyła zieleń wspólna, powiększona o małe przydomowe poletka zielonych ogrodów warzywno-kwiatowych, uprawianych hobbistycznie. Panuje moda na własną, sałatę, koperek czy w pełni dojrzałe owoce, prosto z drzewa. Przyczynia się to do rozwinięcia sztuki ogrodniczej i rozwija aktywność fizyczną uprawiających działki osób. […] Nowe budownictwo prosenioralne musi dbać o obecność zieleni w otoczeniu użytkowników.

Podsumowanie

Budowa mieszkań spełniających oczekiwania ludzi starych jest najważniejszym wyzwaniem dla obecnego budownictwa. Na pewno znaczna liczba problemów, które występują w Polsce, ma związek z budownictwem dezintegrującym mieszkańców. Architektura, urbanistyka i polityka powinny zdecydowanie wspomagać tworzenie małych grup społecznych posiadających możliwość integracji. Proponujemy budowę wzorcowych budynków spełniających wspomniane kryteria. […]“

Pałny tekst art. Barana Andrzeja (architekta, członka grupy Arch50+) czytaj w ‚Polityka Senioralna‘ 2016 Nr 1 (2), s.110-112, TU