„Kiedy słyszymy o prawach człowieka, często uważamy je za pojęcia teoretyczne, oderwane od naszego życia. Tymczasem wiele codziennych sytuacji może odnosić się do praw człowieka. Szczególnie starsze osoby mogą nie zdawać sobie sprawy z tego, że niewłaściwy sposób ich traktowania może być naruszeniem ich praw człowieka. Czasem słyszy się opowieści o nadużyciach względem osób starszych w domach opieki społecznej lub dokonywanych przez ich opiekunów w ich własnych domach, o lekarzach odmawiających osobom starszym kuracji medycznych jedynie ze względu na ich wiek. Możliwe, że niektórzy z nas sami znaleźli się w takiej sytuacji. Wszystkie te okoliczności dotyczą praw człowieka.

Uważamy, że wiedza o prawach człowieka jest podstawą do ich przestrzegania i ochrony. Dostęp do informacji o tym, jakie prawa nam przynależą i jak sobie radzić w sytuacjach ich naruszania, jest nadal bardzo ograniczony. Dlatego postanowiliśmy opracować ten informator. Inspiracją do podjęcia prac była publikacja Brytyjskiego Instytutu Praw Człowieka (British Institute of Human Rights – BIHR), której adresatami były osoby starsze.

Niniejszy przewodnik powstał z myślą o osobach starszych, ich rodzinach i opiekunach. Może być również przydatny dla osób pracujących z ludźmi starszymi.
Mamy nadzieję, że dzięki zawartym w przewodniku informacjom opiekunowie osób starszych, a także same osoby starsze, będą mogły łatwiej zwrócić uwagę na sytuacje, w których naruszane są ich prawa i będą mogły się sprzeciwić niewłaściwemu traktowaniu.
Aby uczynić przewodnik jak najbardziej przystępnym dla czytelników, staraliśmy się unikać zastosowania skomplikowanych terminów prawnych, gdy tylko było to możliwe, a tam, gdzie zostały użyte staraliśmy się zamieścić ich czytelną definicję. Przedstawiliśmy też przykłady w celu zilustrowania informacji zawartej w tekście. Są to przykłady rażącego łamania praw człowieka osób starszych, którego dopuścili się członkowie rodzin i pracownicy instytucji opiekuńczych. Nie oznacza to, że przykłady takie są masowe i częste. Prezen- tując je nie chcemy też przyczynić się do wzmacniania negatywnych stereotypów dotyczących instytucji i osób prywatnych zajmujących się opieką nad osobami starszymi. Ramy niniejszego opracowania nie przewidują jednak pokazywania dobrych praktyk, lecz właśnie wyczulania na przykłady negatywne.

Oprócz wiadomości ogólnych przedstawiliśmy szczegółowo w przewodniku informacje dotyczące prawa do opieki i ochrony zdrowia. Omówiliśmy też sytuacje, które ze względu na ich charakter wymagają szczególnej ostrożności i uwagi. Dotyczy to stosowania przymusu bezpośredniego oraz ubezwłasnowolnienia.

Jeśli uznamy, że ktoś narusza nasze prawa człowieka, lub też mamy wątpliwości, czy jesteśmy właściwie traktowani, możemy zgłosić się do instytucji lub organizacji, które zostały powołane po to, aby udzielać pomocy. Ich adresy podane są na końcu tej publikacji.
Zachęcamy do zgłaszania wszelkich naruszeń praw człowieka, przejawów dyskryminacji ze względu na wiek do Rzecznika Praw Obywatelskich, którego rolą jest stanie na straży naszych praw człowieka i dbanie o równe traktowanie. Informacje o tym, jak zwrócić się do Rzecznika Praw Obywatelskich, znajdują się w końcowej części przewodnika.“

Źródło: ‚Wprowadzenie‘ s. 5-7. [In:] ‚Prawa człowieka: poradnik dla osób starszych. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, 2012, ss.88. ISSN 0860-8334.
Pełny tekst czytaj TU