Postępujący proces starzenia się społeczeństwa w Polsce jest już faktem niemal powszechnie znanym i statystycznie udowodnionym. W 1988 r. osoby powyżej 65 roku życia stanowiły 9,8% populacji, a w 2010 r. już 13,6%, co oznacza przyrost o ponad 1,5 mln osób. Prognozy ludności na lata 2008- 2035 sporządzone przez Główny Urząd Statystyczny pokazują, że do roku 2035 zmniejszy się wyraźnie względem lat poprzednich odsetek dzieci do lat 14 oraz osób w wieku średnim, natomiast spodziewany jest znaczący wzrost liczby ludności powyżej 50- 60-tego roku życia. Szacuje się, iż w 2035 r. odsetek ludności w wieku 65 i więcej lat będzie wynosił 23,2%, natomiast według prognoz Eurostatu w 2060 r. przekroczy on w Polsce poziom 36%.

Sposób funkcjonowania osób dojrzałych w coraz większym stopniu będzie zatem wpływał na życie społeczeństwa jako całości. Systematyczne powiększanie się populacji seniorów niesie ze sobą konieczność kształtowania pod tym kątem polityk publicznych na różnych szczeblach organizacji państwa. Znajduje to już swój wyraz w wielu dokumentach strategicznych, w tym m.in. w ‘Strategii Rozwoju Kraju 2020’, ‘Strategii Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego na lata 2009–2015’ czy też ‘Strategii Rozwoju Kapitału Społecznego przyjętej przez Radę Ministrów 26 marca 2013 roku’, która wymienia starzenie się społeczeństw jako jedno z wyzwań rozwojowych dla kapitału społecznego w Polsce.

Niezwykle ważnym dokumentem strategicznym w tym obszarze są zarówno przyjęte przez Radę Ministrów w dniu 24 grudnia 2013 r. ‘Założenia Długofalowej Polityki Senioralnej w Polsce na lata 2014-2020’, jak również ‘Rządowy Program na Rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014-2020 (ASOS).

Aktywizacja osób starszych uwzględniająca ich specyficzne potrzeby i oczekiwania oraz wykorzystująca potencjał tej grupy, a także wypracowanie instrumentów, które umożliwią seniorom angażowanie się w życie społeczności lokalnej i zachęcą do partycypacji publicznej, stają się zatem coraz istotniejszymi zadaniami władz publicznych oraz organizacji pozarządowych w szczególności tych, które dedykują swoją ofertę osobom dojrzałym. To trudne wyzwanie, gdyż jak wskazują wyniki wielu badań, bycie osobą starszą często łączy się w Polsce z wykluczeniem społecznym, co przejawia się w tej grupie m.in. nikłym odsetkiem osób uczestniczących w jakichkolwiek formach kształcenia, niską aktywnością zawodową, niskim odsetkiem osób starszych korzystających z nowoczesnych technologii telekomunikacyjnych, złą sytuacją materialną oraz biernym sposobem spędzania wolnego czasu.

Chociaż o samej partycypacji obywatelskiej mówi się coraz więcej, włączanie seniorów w podejmowanie decyzji, które ich dotyczą, nadal pozostaje rzadkością. Działania kierowane dotychczas do osób starszych miały przede wszystkim na celu ich aktywizację w dwóch głównych obszarach: zawodowym (co jest związane z wydłużeniem aktywności zawodowej oraz wieku emerytalnego) oraz kulturowo-edukacyjnym. Znacznie gorzej jest natomiast z postrzeganiem seniora, jako obywatela, którego warto i należy włączać w procesy decyzyjne w obszarach polityk i usług publicznych dotyczących tej grupy społecznej.
Instytucja Rady Seniorów Jednostki Pomocniczej, uregulowana w art. 5c ustawy o samorządzie gminnym, stwarza nową, adresowaną do osiedlowych seniorów formułę umożliwiającą ich realne włączenie we współdecydowanie o lokalnych sprawach istotnych dla tej grupy społecznej w zakresie działań tej jednostki pomocniczej.

Przemysław Polcyn (Przewodniczący Rady Osiedla Krzyżowniki-Smochowice) – W naszym przekonaniu nie wystarczy wskazywać, iż nie tylko dialog społeczny jest nam potrzebny dla samorządności i zaangażowania obywatelskiego seniorów, ale należy jednocześnie wykształcić odpowiednie jego formy, by społeczności seniorów mogły realnie zabierać głos. Zawsze na naszym Osiedlu mieliśmy i mamy prężnie działających seniorów.

Wychodząc naprzeciw naszym seniorom zdecydowaliśmy wzmocnić ich głos na naszym osiedlu poprzez złożenie wniosku do Rady Miasta o przyznanie nam możliwości powołania Osiedlowej Rady Seniorów. Taką możliwość przewiduje Ustawa o Samorządzie Gminnym w artykule 5c ust.6 umożliwiając realne włączenie we współdecydowanie o lokalnych sprawach istotnych dla seniorów i z taką uchwałą wystąpiliśmy do radnych miejskich.

Obecnie trwają prace legislacyjnie w Radzie Miasta Poznania, które żywię nadzieję zakończą się wprowadzeniem wnioskowanych przez Radę Osiedla zmian w naszym statucie, tym samym czyniąc zadość prośbom naszych seniorów o umożliwienie im samorealizacji spełniając ich potrzebę aktywnego uczestnictwa w życiu samorządu lokalnego i należnego im współdecydowania o swoich sprawach.

Kierujemy nasze pełne poparcie dla powyższych działań Rady Osiedla Krzyżowniki-Smochowice, zwłaszcza, iż jest to pierwsza Rada Osiedla w Poznaniu, która problem uaktywnienia Seniorów Osiedla podniosła z zamiarem zinstytucjonalizowania, czyli wzmocnienia skuteczności potencjalnych działań tej grupy wiekowej mieszkańców Osiedla.
Nasze przeświadczenie o zasadności wniosku Rady Osiedla skłania nas też do przedstawiania problemu inkluzji społecznej Seniorów szerzej.

Wniosek tej Rady Osiedlowej uznajemy za precedensowy i tym samym szczególnie godny pełnego wsparcia naszej MRS. Prosimy uprzejmie o przychylne jego rozpatrzenie.

Autor: Przemysław Polcyn – Przewodniczący Rady Osiedla Krzyżowniki-Smochowice
(oraz Prezydium MRS)

Poniższe zdjęcia ilustrują krajoznawczą aktywność wspomnianej grupy seniorów Osiedla:

|
|
|
|