„Najpierw jest telefoniczne zaproszenie na „bezpłatny” pokaz. Na miejscu okazuje się, że trzeba kupić – i można to zrobić tylko dziś – wspaniały garnek, magiczny materac czy medyczny pakiet, który da nam dostęp do lekarzy wszystkich specjalności. O tym, jak się ustrzec przed manipulacją oszustów oraz co zrobić, gdy już podpisaliśmy umowę, rozmawiamy z Magdaleną Najborowską-Pacamaj, Miejskim Rzecznikiem Konsumentów we Wrocławiu.

Linda Matus: Choć UOKiK i media ostrzegają od początku 2018 r. o sprzedawanych na pokazach drogich pakietach medycznych, wciąż zgłaszają się do biura Rzecznika poszkodowani seniorzy. Czy te osoby coś łączy, czy może są to przypadkowe ofiary?

Magdalena Najborowska-Pacamaj: To, co łączy poszkodowanych konsumentów to na pewno techniki manipulacji, jakim zostają poddani na różnego rodzaju „bezpłatnych” pokazach. Trzeba pamiętać, że bardzo starannie dobierana jest grupa zapraszanych osób, najczęściej są to osoby w wieku 50+. Słowem klucz jest zdrowie, które jest dla każdego najcenniejsze.

Do udziału w tego typu spotkaniach dodatkowo mają seniorów zachęcić gwarantowane, „niezobowiązujące prezenty” – to może być np. tablet czy sokowirówka. Warunkiem otrzymania atrakcyjnego przedmiotu jest oczywiście udział w pokazie. Podczas takiego pokazu handlowcy wypytują seniorów o kłopoty zdrowotne, przeprowadzają proste badania plusoksymetrem, czyli specjalnym czujnikiem zakładanym na palec, a następnie „omawiają wyniki”. Strasząc złym stanem zdrowia, wywierają presję, senior dowiaduje się o swoich licznych dolegliwościach, o tym, że jego poważny stan wymaga rozpoczęcia natychmiastowego leczenia.
W przypadku zaproszeń na bezpłatne badania senior może wyjść z nich z umową na pseudo pakiet medyczny nawet za kilkanaście tysięcy złotych.

L.M.: Co radzi Pani seniorowi, który uległ presji i podpisał umowę?

M.N-P.: Krok pierwszy: konsument, który zawarł umowę na pokazie (poza lokalem przedsiębiorstwa) ma prawo do odstąpienia od niej w terminie 14 dni kalendarzowych bez podawania przyczyny.
To czas, żeby przemyśleć zakup i ewentualnie z niego zrezygnować. Tzw. prawo do namysłu. Jeżeli senior z niego skorzysta, umowę uważa się za niezawartą i obie strony mają obowiązek rozliczenia się. Odstąpienie od umowy wywiera również skutek wobec umów dodatkowych. Np. kupując towar konsument zawarł dodatkową umowę na kredyt – na zakup tego towaru – odstąpienie od umowy sprzedaży towaru skutkuje również odstąpieniem od umowy kredytu, który miał sfinansować dokonany zakup.
Należy pamiętać, że odstąpienie od umowy jest możliwe, jeżeli zakup pakietu o charakterze medycznym miał miejsce podczas prezentacji. Odstąpienie od umowy najlepiej złożyć w formie pisemnej za potwierdzeniem dostarczenia. Można w tym celu przygotować własne oświadczenie albo skorzystać z formularza udostępnionego przez przedsiębiorcę. W chwili wyrażenia przez seniora zgody na zawarcie umowy przedsiębiorca ma obowiązek doręczyć wzór formularza odstąpienia od umowy.

Uwaga! Jeżeli podpisanie umowy nastąpiło w lokalu należącym do danej firmy, to odstąpienie od umowy nie będzie możliwe.

Krok drugi: szczególną uwagę seniorów zwracam na mylące pouczenie. Seniorzy w momencie zawierania umów są informowani, iż w przypadku usług zdrowotnych nie przysługuje im prawo do odstąpienia od umowy. Takie pouczenie wprowadza ich w błąd. Przepis ten dotyczy wyłącznie usług medycznych, a nie sprzedaży pakietów oferujących możliwość dostępu do nich, czyli pośrednictwa w świadczeniu usług. W tym przypadku konsument ma 14 dni, aby przemyśleć zakup i ewentualnie się z niego wycofać. Nie ma znaczenia fakt, że na umowie wykreślone zostało pouczenie o odstąpieniu od umowy w terminie 14 dni, ani też fakt, że senior złożył pod takim pouczeniem swój podpis.

Krok trzeci: w razie jakichkolwiek wątpliwości w związku z zawartą umową seniorzy mieszkający we Wrocławiu mogą uzyskać bezpłatną pomoc – poradę prawną w Biurze Miejskiego Rzecznika Konsumentów […] Każdy, bez względu na miejsce zamieszkania, bezpłatną poradę prawną może też uzyskać na infolinii konsumenckiej: 801 440 220, 22 290 89 16. […]“

Pełny tekst rozmowy Lindy Matus z  Magdaleną Najborowską-Pacamaj, Miejskim Rzecznikiem Konsumentów we Wrocławiu w „Gazecie Senior“ 2019 Nr 11 s. 8, czytaj TU

Zob też teksty: Stop manipulacji, nie kupuj na prezentacji! – TU oraz TU