Zanim podejmiemy refleksję nad konkretnymi projektami i propozycjami, potrzeba nam odświeżenia podstawowego spojrzenia na osoby starsze, kim są?

1. Godność seniora

Podstawową kategorią rozumienia człowieka, także starszego, jest kategoria godności osoby. Przede wszystkim trzeba patrzeć na ludzi starszych w świetle ich godności ludzkiej, która nie zanika w miarę upływu lat i pogarszania się stanu psychicznego i fizycznego. (Jan Paweł II)

Szacunek wobec seniorów w kulturze

W przeszłości otaczano ludzi starych głębokim szacunkiem. Łaciński poeta Owidiusz pisał, że „wielka była niegdyś cześć dla siwej głowy”. Grecki poeta Fokilides napominał: „Szanuj siwe włosy, a mądrego starca otaczaj czcią jak własnego ojca”.

Godność właściwością każdego człowieka

Godność człowieka jest jego naturalną właściwością, cechą każdego człowieka, istotą człowieczeństwa. Człowiek jest „kimś”, nie „czymś”. Jest podmiotem istnienia i działania.

Godność człowieka wynika z jego osobowej natury. Przewyższa swoją godnością wszystko, co stanowi świat przyrody, i zajmuje w nim centralną pozycję.

Zasada fundamentalna

Zasada godności człowieka została najklarowniej sformułowana przez filozofa Immanuela Kanta, który postawił kategoryczny imperatyw moralny: Postępuj tak, abyś człowieczeństwa, tak w swojej osobie, jak też w osobie każdego innego, używał zawsze jako celu, nigdy tylko jako środka.

W czasach współczesnych zasada ta została zapisana w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka:

• Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej godności i swych praw (Art. 1).
• Zważywszy, że uznanie przyrodzonej godności oraz równych i niezbywalnych praw wszystkich członków wspólnoty ludzkiej jest podstawą wolności, sprawiedliwości i pokoju świata (Preambuła);
• Każdy człowiek ma prawo do poziomu życia zapewniającego zdrowie i dobrobyt jemu i jego rodziny, włączając w to wyżywienie, odzież, mieszkanie, opiekę lekarską i konieczne świadczenia socjalne, oraz prawo do poczucia bezpieczeństwa w przypadku bezrobocia, choroby, kalectwa, wdowieństwa, starości lub utraty środków do życia w inny sposób od niego niezależny. (art. 25.1.)

Także Konstytucja Rzeczpospolitej Polski nawiązuje do opisywanej kategorii:

• Wszystkich, którzy dla dobra Trzeciej Rzeczypospolitej tę Konstytucję będą stosowali, wzywamy, aby czynili to, dbając o zachowanie przyrodzonej godności człowieka, jego prawa do wolności i obowiązku solidarności z innymi. (Preambuła)
• Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych. (art. 30)

Transcendentna wartość osoby, jej godność pozostaje nienaruszona nawet mimo cierpienia, choroby i starości. […]

Pełny tekst autorstwa ks. bp. dr. Damiana Bryla, będący podstawą wystąpienia na konferencji „Miasta Przyjazne Starzeniu” (19-20 X 2017, UMP) czytaj – TU

O konferencji w pierwszym dniu + foto czytaj także – TU